Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 4 büyüdü. TÜİK, işgücü ödemelerinin oranına ilişkinse iki ayrı yüzde açıkladı.
TÜİK bülteninde konuya ilişkin "İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 31,1 iken, bu oran 2023 yılında yüzde 38 oldu. İşgücü ödemelerinin GSYH'ye oranla daha hızlı artmasının yanı sıra, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemelerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte, kıdem tazminatı ödemelerinin önemli ölçüde artış göstermesi, işgücü ödemelerinin katma değer içerisindeki payını arttırmıştır. EYT düzenlemesinin etkisi hariç bırakıldığında, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payının yaklaşık yüzde 33,5 olacağı tahmin edilmiştir" denildi.
'BİR DİZİ SORU İŞARETİ VAR'
DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) ise "TÜİK işgücü ödemeleri verisi yanıltıcı" eleştirisinde bulundu. DİSK-AR'ın sosyal medya hesabından, söz konusu veriye ilişkin şu değerlendirme yapıldı:
-Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 2023 1'inci Çeyrek tahminleri açıklandı. TÜİK'e göre 2022 4'üncü çeyrekte Gayrisafi Kama Değer içindeki payı yüzde 25,2 olan işgücü ödemeleri astronomik bir artışla 2023 1'inci çeyrekte yüzde 38'e yükseldi.
-TÜİK’e göre bu olağandışı artışın sebebi Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgilidir. EYT ile ilgili düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle birlikte, kıdem tazminatı ödemelerinin önemli ölçüde artış göstermesi, işgücü ödemelerinin katma değer içindeki payını artırmıştır.
-TÜİK, EYT düzenlemesinin etkisi hariç bırakıldığında, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payının yaklaşık yüzde 33,5 olacağı tahmin etmiştir.
-Öncelik EYT ödemeleri dönemsel ve olağandışı bir gelişmedir. Dolayısıyla TÜİK’in EYT’ye bağlı işgücü ödemeleri hariç işgücü ödemelerini esas alması ve bunu açıklaması gerekirdi. 2023 1. çeyrekte kıdem tazminatı ödemeleri işgücü ödemelerinin payını şişirmiştir.
-TÜİK işgücü ödemleri tahmininde bir dizi soru işareti vardır. EYT’ye bağlı kıdem tazminatı ödemelerinin işgücü ödemelerindeki payı ayrıca belirtilmelidir. TÜİK kaç kişiye ne kadar EYT’ye bağlı işgücü ödemesi yapıldığını açıklamalıdır.
-TÜİK’e göre 2022 4. çeyrekte 1,1 trilyon TL civarında olan toplam işgücü ödemeleri 2023 1. çeyrekte 1,6 trilyon TL’ye yükselmiştir. Artış yaklaşık 500 milyar TL’dir. Bunun ne kadarının EYT’ye bağlı kıdem tazminatı ödemelerinden kaynaklandığı mutlaka açıklanmalıdır.
-1,7 milyona yakın EYT’linin olduğu düşünülecek olursa EYT’ye bağlı kıdem tazminatı ödemelerinin işgücü ödemeleri içindeki payının çok yüksek olacağını tahmin etmek mümkündür. EYT’den kaynaklı kıdem tazminatının ilk etapta 400 milyar TL civarında olduğunu söylemek mümkündür.
-TÜİK’in hesabından bunun ne kadarı yer alıyor? Dolayısıyla TÜİK’in 2023 ilk çeyrek için işgücü ödemelerinin payı fiili durumu yansıtmaktan uzaktır. TÜİK EYT’ye bağlı işgücü ödemeleri hariç diğer işgücü ödemelerini açıklamak zorundadır. Aksi halde bu veriler şaibeli kalacaktır.
