'Dünya'nın çekirdeği ters yöne dönmeye başlamış olabilir'

Nature Geoscience dergisinin araştırmacıları, Dünya’nın iç çekirdeğinin yerküreyle aynı yönde dönmesinin durduğunu ve hatta tersi yönde dönmeye başlamış olabileceğini öne sürdü.

Nature Geoscience dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Dünya’nın çekirdeği artık gezegenle aynı yönde dönmüyor ve hatta tam tersi yönde dönüyor olabilir.

Yeryüzünün yaklaşık 5 bin km altındaki “gezegen içindeki gezegen”, sıvı metal dış çekirdeğin içinde yüzdüğü için bağımsız olarak dönebiliyor. İç çekirdeğin dönüş şekli bilim insanları arasındaki bir tartışma konusu. Son araştırmanın da yine bilim dünyasında tartışma yarattı.

İndigo dergisinde yer alan habere göre, iç çekirdekle ilgili eldeki bilgiler oldukça sınırlı. Ancak depremlerin ya da bazen nükleer patlamaların yarattığı sismik dalgalardaki küçük farklılıkların Dünya’nın ortasından geçerken ölçülmesiyle elde ediliyor.

Nature Geoscience dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, iç çekirdeğin hareketlerini takip etme amacıyla son altmış yıldaki depremlerden gelen sismik dalgalar analiz edildi. Araştırmanın yazarları Pekin Üniversitesi’nden Xiaodong Song ve Yi Yang, iç çekirdeğin dönüşünün “2009 yılında neredeyse durma noktasına geldiğini, ardından da ters yöne doğru döndüğünü” tespit ettiklerini söyledi.

AFP’ye konuşan araştırmacılar, “İç çekirdeğin, Dünya’nın yüzeyine göre  salıncak gibi ileri geri döndüğüne inanıyoruz. Salıncağın bir döngüsü yaklaşık 70 yıl, yani ortalama her 35 yılda bir yön değiştiriyor” ifadesini kullandı.

Çinli bilim insanları iç çekirdeğin 1970’lerin başında yön değiştirdiğini ve bir sonraki değişimin 2040’ların ortasında olacağını tahmin ettiklerini kaydetti.

Araştırmacılar, söz konusu dönüşün kabaca “gün uzunluğu” olarak adlandırılan ve Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi için geçen süredeki küçük değişimlerle aynı çizgide olduğunu aktardı. Şu ana kadar iç çekirdeğin yüzey sakinleri üzerinde etkisi olduğuna dair fazla kanıt bulunamadı.

'ARAŞTIRMACILAR DÜNYA'NIN TÜM KATMANLARI ARASINDA FİZİKSEL BAĞLANTILAR OLDUĞUNA İNANIYOR'

Kendi araştırmalarıyla ilgili bilgi veren bilim insanları, “Çalışmamızın kimi araştırmacıları tüm Dünya’yı entegre bir dinamik sistem olarak ele alan modeller kurmaya ve test etmeye teşvik etmesini umuyoruz” dedi.

Bazı uzmanlar ise söz konusu bulgularla ilgili temkinli olduklarını ifade ederek, farklı teorilere işaret ettiler ve Dünya’nın merkezi hakkında pek çok gizemin devam ettiği uyarısında bulundular.

California Üniversitesi’nden sismolog John Vidale, “Bilim insanlarının çok fazla veri kullanarak yaptığı çok dikkatli bir çalışma. Ancak bence modellerin hiçbiri tüm verileri çok iyi açıklamıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Dünya'nın iç çekirdeği nedir?

İç çekirdek, yoğunluk ve ağırlık bakımından en ağır elementlerin bulunduğu kısımdır. Dünya’nın en iç bölümünü oluşturan çekirdeğin, 5120–2890 km’ler arasındaki kısmına dış çekirdek, 6371–5150 km’ler arasındaki kısmına iç çekirdek denir.

Dünya’nın çekirdeğinden doğrudan bir ölçüm ve hiçbir örnek yoktur. Dünya’nın çekirdeği hakkındaki bilgiler çoğunlukla sismik dalgaların ve Dünya’nın manyetik alanının analizinden gelir. İç çekirdeğin, diğer bazı elementlerle birlikte bir demir-nikel alaşımından oluştuğuna inanılmaktadır. İç çekirdeğin yüzeyindeki sıcaklığın yaklaşık 5700 K (5430 °C veya 9806 °F) olduğu tahmin edilmekte, bu da Güneş’in yüzeyindeki sıcaklıktır.

İç çekirdeğin bileşimi hakkında hala doğrudan bir kanıt yoktur. Bununla birlikte, Güneş sistemindeki çeşitli kimyasal elementlerin nispi yaygınlığına, gezegensel oluşum teorisine ve Dünya hacminin geri kalanının kimyası tarafından dayatılan veya ima edilen kısıtlamalara dayanarak, iç çekirdeğin öncelikle bir demirden oluştuğuna inanılmakta.