Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK), test edilen grupların azaltılmasına rağmen, 80 bin vaka, 250 ila 300 ölüm ve yüzde 15-20 test pozitifliğinin, salgının yayılımın sürdüğünü gösterdiğini açıkladı. Dernek, maske kullanımının korunmada çok etkili bir yöntem olduğunu bildirdi. Omicron’un öngörüldüğü gibi daha önceki dalgalardan çok daha fazla sayıda kişiyi etkilediğini vurgulayan dernek, daha az ölümcül olmasına rağmen tüm pandemi boyunca görülen en yüksek ölüm sayılarına yaklaşıldığını, hatta bazı ülkelerde aşıldığını söyledi. Omicron’un henüz zirveye ulaşmadığı pek çok ilin bulunduğu hatırlatılan dernek açıklamasında, “Dünya Sağlık Örgütü’nün vurguladığı gibi dünya genelinde haftada 70 bin kişi Covid-19 nedeniyle kaybedilirken, pandeminin sonlandığından söz edebilmek mümkün değil” dendi. Dernek, enfeksiyonun yayılımını azaltmada etkinliği kanıtlanmış aşılama, maske, kalabalıkların, hareketin azaltılması, mesafe gibi konularla ilgili konularda Türkiye’nin durumunu şöyle ortaya koydu: İki doz aşılamada toplamda yüzde 65’lik orana ulaşılmış olup bu oran, ölümleri azaltmak ve enfeksiyon yayılımını azaltmak için yeterli değildir. MASKE KULLANIMI KORUNMADA ETKİLİ Aşıların etkisinin zamana bağlı olarak ve Omicron’un bağışıklıktan kaçabilme özelliği nedeniyle azalıyor olması hatırlatma dozlarının yapılmasını çok önemli hale getirmiş, ancak bu konuda da gerekli hedefe ulaşılamamıştır. Bu iki faktöre ülkemizde kullanılmakta olan inaktive virüs aşılarının (Sinovac ve Turkovac) koruyuculuğunun diğer aşılara göre daha düşük olması eklenince ölüm sayılarının artması kaçınılmaz olmaktadır. Ülkemizde uygulanan farmakolojik olmayan önlemler, Omicron’un başlangıcından beri diğer ülkelerde alınan önlemlerden çok daha azdır ve şu anda büyük oranda sadece maske zorunluluğundan ibarettir. Maske kullanımı korunmada çok etkili. Salgının hafiflediği ve bitmekte olduğuna dair yetkili ağızlardan yapılan açıklamalar toplumda maske kullanımını çok azaltmış, maske kullanımının tamamen kalkacağı beklentisini yaratmıştır. Oysa rakamların gösterdiği üzere salgın hafiflememiştir. Maske kullanımı Covid-19’dan korunmada çok etkili ve güvenli bir yöntemdir. Toplumda, özellikle kapalı (okullar, camiler, konser ve tiyatro salonları, sinemalar, hastaneler, AVM’ler vb.) ve kalabalık ortamlarda (futbol maçları, konserler, mitingler vb.) olmak üzere maske kullanımına mutlaka devam edilmelidir. GEVŞEMEK BİLİMSEL OLARAK MÜMKÜN DEĞİL Tüm veriler bir arada değerlendirildiğinde ve aldığımız önlemlerin esas olarak Covid-19’a bağlı ölümleri azaltmayı amaçladığı düşünüldüğünde, ülkemizde zaten oldukça gevşetilmiş farmakolojik olmayan önlemlerde şu anda herhangi bir gevşeme yapmanın bilimsel olarak mümkün olmadığı açıktır. Ayrıca, hem ilk hem de ek aşı dozlarının yapılmasını artırmak için bütün imkanlar seferber edilmelidir. Çocuklarda Omicron’un önceki varyantlara göre daha sık belirtili hastalık yapması ve ölüm oranı düşük olsa da MIS-C ve uzamış Covid gibi komplikasyonlara yol açması nedeniyle çocuk yaş grupları için uygun aşılarla aşılamanın başlatılması zorunludur. HATIRLATMA DOZLARI HAYAT KURTARIYOR Ölümler halen en sık 65 yaş üstü ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde görülmektedir. İsrail verileriyle üç doz mRNA aşısı yapılmış kişilerde dördüncü doz mRNA aşısı yapılmasının hastane yatışı ve ölümü azaltmada etkili olabildiği gösterilmiştir. 65 yaş üstü ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde; iki doz inaktive virus aşısının ardından iki doz mRNA aşısı uygulanmış olanlara son aşıdan en az üç ay sonra bir doz mRNA aşısı, üç doz mRNA aşısı uygulanmış olanlara ise son aşıdan en az üç ay sonra olmak üzere bir doz daha mRNA aşısı yapılmalıdır. Önümüzdeki süreçte Covid-19’un eradike edilemeyeceği (ortadan kaldırılamayacağı), belli dönemlerde daha fazla kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu şeklinde toplumda görüleceği, hastalığın geleceği konusunda yapılan ve en çok destek bulan bilimsel tahmindir. Ancak şu anda salgın bu aşamaya gelmemiştir; sadece bıkıldığı için bilimsel önlemlerden ve akılcılıktan vazgeçilmesi daha fazla can kaybına yol açacaktır.