İsmail Beşikci Vakfı tarafından üç ayda bir yayınlanan Kürt Tarihi Dergisi’nin yeni sayısı yolu Kürdistan’dan geçen seyyahların seyahatnamelerine odaklanıyor. Bu sayının yazarları ise, Ercan Çağlayan, Serhad Hozan, Vahap Coşkun, İbrahim Tarduş, Şermin Özen, Şeyhmus Bingöl, Ahmet Özer & Mehmet Emin Purçak.
Dosyanın açılış yazısında Ercan Çağlayan Batılı seyyahların çalışmalarında Zazalara bakıyor. İlgili çok sayıda kaynağı gözden geçiren Çağlayan’ın uyarısı yerinde: Bu çalışmaların pek çoğu oryantalistlerce yapılmış çalışmalar; dolayısıyla belli bir ihtiyatla okunmalarında fayda var. Serhad Hozan’ın çalışması ise İngiltere’nin Erzurum konsolosu James Brant’ın 1838 Yazında Kürdistan başlıklı seyahatnamesini ele alıyor. Hozan, Kürtlere ve Kürdistan’a dair pek çok kıymetli bilgiyi aktaran çalışmanın Kürtler arasında milli ve siyasi birlik noksanlığına işaret ettiğine dikkat çekiyor. Yakın zamanda farklı mecralarda yazdığı kitap incelemeleriyle Kürt çalışmaları alanından çokça kitabın bilinmesine vesile olan Vahap Coşkun da William Hupert Hay’ın meşhur Kürdistan’da İki Yıl kitabı hakkında bu güzel çalışmanın inceliklerine sadık bir yazı kaleme aldı.
Dosyada 19. yüzyıl seyahatnamelerinde Kürt kadınlarının nasıl ‘göründüğü’ hakkında da bir yazı var. İbrahim Tarduş’un “19. yüzyıl İngiliz seyyahlarının gözüyle Kürt kadını” yazısı hem bu çalışmalarda Kürt kadınlarına dair aktarılanlar hem de bizzat bu çalışmalar hakkında önemli değerlendirmeler içeriyor. Şermin Özel de çok bilinen Binbaşı Noel Günlüğü üzerine yazdı. Noel’in bir Kürt devleti fikrini etüt etmek üzere yaptığı bu çok bilinen seyahat, dönemin Kürdistanı ve Kürt siyaseti hakkında önemli ayrıntılar içeriyor. Dosyada bir de Kürtçe yazı yer alıyor. Mehmet Emin Purçak’ın “Di Seyahatnameya Horatio Southgate de Kurd û Kurdistan” başlıklı çalışması ABD’li rahip ve seyyah Horatio Southgate’in İngilizce yayımlanmış iki ciltlik eserini konu ediniyor. Dosya Şeyhmus Bingül’ün İngiliz vatandaşlığına geçen Musullu bir Keldani olan Hormuzd Rassam’ın 1897’de kaleme aldığı seyahat notlarıyla ilgili çalışmasıyla kapanıyor. Notları, Kürdistan’ın önemlice bir kısmını ziyaret eden Rassam’ın Kürtler hakkında duyduklarıyla görüp tanıklık ettikleri arasında önemli farklar olduğunu gösteriyor.
Geçen yaz iki önemli Kürt şahsiyeti, Nadir Nadirov ve Kinyaz İbrahim Mirzoyev’i kaybettik. Ahmet Özer şahsen de tanıdığı Nadirov ve Mirzoyev’e güzel bir yazıyla veda ediyor.
Dergimizi kurttarihidergisi.com’dan hem basılı hem de e-dergi olarak edinebilirsiniz.
Kürt Tarihi’nin tüm sayılarını www.kurttarihidergisi.com adresi üzerinden basılı veya e-dergi olarak da edinebilirsiniz.
İÇİNDEKİLER
04-59 DOSYA batılı gezginlerin seyahatnamelerinde kürtler ve KÜRDİSTAN
05 AVRUPALILARIN GEZİ VE ARAŞTIRMA NOTLARINDA ZAZALAR Ercan ÇAĞLAYAN
14 1838 YAZINDA KÜRDİSTAN SERHAD HOZAN
22 KÜRDİSTAN’DA İKİ YIL VAHAP COŞKUN
28 19. YÜZYIL İNGİLİZ SEYYAHLARININ GÖZÜYLE KÜRT KADINI İBRAHİM TARDUŞ
36 Kürdistan 1919 Binbaşı Noel’in Günlüğü ŞERMİN ÖZEN
42 DI SEYAHATNAMEYA HORATIO SOUTHGATE DE KURD Û KURDISTAN Mehmet Emin PURÇAK
54 HORMUZD RASSAM’IN SEYAHAT NOTLARINDA KÜRTLER ŞEYHMUS BİNGÜL
60 PROF. DR. NADİR NADİROV VE PROF. DR. KINYAz İBRAHİM MİRZOYEV’İN ANISINA Ahmet Özer
