13.11.2022 günü İstanbul Beyoğlu İstiklal Caddesi’nde patlayan bomba, ilk belirlemelere göre 6 yurttaşımızın ölümüne, ikisi ağır 81 yurttaşımızın yaralanmasına neden oldu. Bu sayıların değişeceği açık.

Kim, kimler yapmış olursa olsun yapılan bu eylem, çok acı, çok kötü.

Bu yazıda, bu konu, benzeri konulara getirilen “Yayın Yasağı”nın değerlendirmesi yapılacak.

Olayın ardından hemen konuyla ilgili yayın yasağı getirildi. Getirilen bu yasağın ne işe yaradığını, hangi gerçek dışı bilginin yayılmasını önlediğini anlayan varsa, insanlara anlatmasını, yazmasını isteriz.

RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, “Lütfen kaynağı belirsiz bilgilere itibar etmeyelim, güvenli kaynaklardan bilgi sahibi olalım. Farkında olmadan yanlış bilgiyi yaymayalım” açıklamasını yaptı.

Yanlışlıklar, özgürlüklerle düzeltilebilirler

Olayın tanıklarından gördüklerini başkalarına duyuranlar belli, gerçek dışı kimliklerle açılan hesaplar dışında, bu kaynakların gizlenme, saklanma olanakları yok. Bunların ilk elden verdikleri bilgi, olayla ilgili bilgileri işleyerek, çarpıtarak, kamuoyunu kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmeye yönelik bilgiler sunan bilgi kaynaklarının verdikleri bilgilerden daha gerçekçi. Bu bilgiler arasında abartılmış, duygular karıştırılmış, sulandırılmış, siyasal görüşlerine araç olacak duruma sokulmuş bilgiler olabilir. Bu yanlış bilgi aktarımının düzeltilmesi de, ancak bilgi aktarma özgürlüğüyle sağlanabilir. Yasaklamalarla kesinlikle sağlanamaz. Gerçek dışı bilgiler, ancak karşılarına gerçek bilgileri çıkararak yanlışlanabilirler.

“Güvenilir kaynaklar” dediğiniz kaynakların yaptıkları da bunun benzerleri değil mi? İlk elden, gördüklerini, duyumsadıklarını, sınırlı sayıda olan başkalarına iletenler gerçek dışı bilgi aktarıyorlar, bu aktarımın sakıncaları var da, bilgileri işleyip, eğip, büküp kendi çıkarlarına araç yapmak amacıyla milyonlar, milyarlarca insana iletenler daha az mı sakıncalı, suçsuz iş yapıyorlar? Yönetimin borazanı olma yarışı içinde olan kitle iletişim araçlarının yaydıkları yalan bilgiler, daha az mı yıkıcılar?

Yalan bilgiler, özgürce tartışmaların, bilgi aktarımının olduğu ortamlarda, özgürlükler içinde düzeltilebilirler. Özgürlüklerin olmadığı yerde, yalan bilgileri düzeltme olanağı yoktur.

Özgürlükleri “gerçeğin”, yasaklar “yalanların” egemen olmasını sağlar. Yasaklar özgürlüklerin değil yasakların olduğu ortamlarda yükselirler. Herhangi bir olayın açıklanmasına, kişi ya da kuruların eleştirilmesine yasaklama getiriliyorsa, bu olayın, bu kurum ve kişilerle ilgili gerçek bilgilerin ortaya çıkmasından korkuluyor demektir.

Olayın yaşandığı yerin yakınında bulunan kişilerin, gördüklerini, duygularını, düşüncelerini yakınlarına, tanıdıklarına sosyal medya üzerinden duyurmalarının ne sakıncası olabilir?

Yasaklarla hiçbir sorun çözülmez. Yasaklarla sorunlar halının altına süpürülür. Eninde sonunda halının altından çıkan sorunlar, eskisinden daha yıkıcı, daha karmaşık yeni sorunlar olarak karşımıza çıkar.

Bu bomba nasıl elde edildi?

EGM Kriminal Daire Başkanlığı patlamanın kaynağını 'TNT' olarak duyurdu. Açıklamada, "İstiklal Caddesi'ndeki saldırıda kullanılan patlayıcının yüksek güçlü patlayıcılardan olan TNT olduğu tespit edilmiştir"1 denildi.

Yıkıcı, öldürücü olan bu bomba, nereden nasıl elde edilebildi? Bu ülkede bombalar alışveriş merkezlerinde, bakkallarda, manavlarda satılmıyor, satılamıyor, doğrusu satılamamalı.

Yurda sokulabilmişse, yurt içinde üretilebilmişse, bu durum ülkenin çok önemli güvenlik eksiklikleri içinde olduğunu gösterir.

Bir alışveriş merkezine, adliyelere, devlet kurumlarına girişlerinizde nasıl arandığınızı düşünün.

Bu durumda, Beyoğlu’nda patlatılan bomba, sıradan insanların işi olamaz. Sıradan eylem yapacak insanların, düşük zekalı eylemcilerin işleri de olamaz.

Yanlış bilgilerin yayılmasını önlemek için alındığı öne sürülen yayın yasakları, halkın bilgi edinme, gerçek bilgilere ulaşma haklarını kısıtlar.

Bu eylem kime yarar sağlar?

Yapılan ilk açıklamada: “Bombalı saldırıyı gerçekleştiren failin Suriye uyruklu Ahlam Albahsır olduğu, sorgusunda, "PKK/PYD/YPG" tarafından istihbarat elemanı olarak yetiştirildiğini ve Afrin'den Türkiye'ye kaçak yollarla girdiğini söylediğ” aktarıldı.2

Olay henüz çok yeni. Üzerinde gerçekçi yorumlar yapılamayacak bilgilerle karşılaşmamız olası. Gelecek günlerde yeni bilgiler, savlarla boyutları daha farklı değerlendirmelerin yapılacağı kanısındayız.

Bu acı olayın kimlere yarar sağlayacağını anlamak güç değil. Öncelikle, özgürlükler içinde yönetim sağlayamayanların, seslerinin olağan yollarla duyuramayanların yararlarına sonuçlar doğuracağı açık. Toplumu yeni kalıplara sokmak için bir araç olarak kullanılacağı da düşünülmesi gereken bir durum.

------------------------------------

1. Emniyet duyurdu: Taksim saldırısı şüphelisinin ifadesi paylaşıldı https://www.gazeteduvar.com.tr/emniyet-duyurdu-taksim-saldirisi-suphelisinin-ifadesi-paylasildi-haber-1589133

2. https://www.birgun.net/haber/emniyet-bombaci-pkk-pyd-baglantisini-itiraf-etti-saldirida-tnt-kullanildi-409955